Kategorie
Pozostałe Recenzje

„Wybór poezji” – E. Dickinson

Przed Wami ponad czterysta wierszy Emily Dickinson w różnych, czasem zaskakujących przekładach. Będziecie mieli okazję nie tylko zanurzyć się w twórczość autorki, ale też dowiedzieć się wiele o niej samej. Kim była? Co ją fascynowało? Jak tworzyła?

Od czego zacząć?

Kiedy do moich rąk trafiła recenzowana pozycja, stanęłam przed dylematem: czy najpierw przeczytać bogaty, wielowątkowy wstęp przygotowany przez profesor Agnieszkę Salską, czy też oddać się twórczości Emily Dickinson, a dopiero na końcu przejść do wprowadzenia. Ostatecznie najpierw zanurzyłam się w kilkanaście inauguracyjnych stron, by potem uciec od dalszego ciągu i dać się porwać czystej poezji. Miałam bowiem wrażenie, że im więcej dowiaduję się o samej poetce, tym trudniej będzie mi patrzeć na jej utwory bez biograficznego, historycznego obciążenia, które może wpływać na moje interpretacje. Znam jednak takich czytelników, którzy wolą najpierw dowiedzieć się jak najwięcej o autorze i dopiero potem oddać się jego twórczości. Każdy ma prawo decydować, w jaki sposób chce podejść do Wyboru poezji.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że wstęp został przygotowany przez profesor Uniwersytetu Łódzkiego, znawczynię poezji i prozy amerykańskiej, autorkę wielu artykułów w zagranicznych czasopismach naukowych, haseł encyklopedycznych w An Emily Dickinson Encyclopedia (1998). Agnieszka Salska pięknie wprowadza nas lub podsumowuje (w zależności od wybranej kolejności) świat poezji Emily Dickinson. Jej opowieść jest fascynująca, odkrywcza, wielowątkowa, dotyczy między innymi recepcji zmieniającej się na przestrzeni lat, przekładów (również polskich), historii publikacji i tematyki poruszanej w wierszach. Niezwykłym atutem przygotowanego wstępu jest to, że jego autorka pokazuje nie tylko kanoniczną Emily Dickinson, ale też tę bardziej popularną, która przenika do świata kultury, na przykład w adaptacjach Macieja Maleńczuka.

Dickinson a Brzechwa i Tuwim

Jeśli chcecie się dowiedzieć, co łączy styl poetki z balladami Mickiewicza, lirykami Asnyka, pieśniami kościelnymi i utworami znanymi nam wszystkim z dzieciństwa typu Na straganie Okulary, to koniecznie przeczytajcie wprowadzenie lub chociaż jego fragment dotyczący polskich przekładów. Zapewniam Was, że będziecie zaskoczeni (przynajmniej ja byłam 😉 ).

Co jest przyczyną ciągle rosnącego zainteresowania poezją Emily Dickinson w Polsce? Tu na pewno ogromną rolę odegrał Maciej Maleńczuk (będziecie mieli okazję się dowiedzieć, co profesor sądzi o jego tłumaczeniach), ale i studia nad przekładem (coraz większa popularność specjalizacji przekładowych na wielu uczelniach) oraz internet, który stał się miejscem publikowania utworów poetki. Tu znowu chylę czoła przed Agnieszką Salską, która doskonale orientuje się w tym, co się dzieje w sieci w 2021 roku, śledząc między innymi poczynania Janusza Solarza, wykładowcy języka angielskiego, na Facebooku. Jak widać, to medium jest wykorzystywane nie tylko do zamieszczania zdjęć aktualnie spożywanych posiłków lub wypijanych napojów, ale też do propagowania poezji. Czyż to nie jest wspaniała wiadomość? Dla mnie jedna z lepszych dzisiaj 😉

Wiersze skąpane w czekoladzie

Wstęp obfituje w szereg interesujących i naprawdę zaskakujących informacji. Cieszy mnie, że Salska barwnie, bogato, treściwie, ale i zachęcająco opowiada o Dickinson. Aż żałuję, że nigdy nie miałam okazji być na jej wykładzie (obecnie będzie to raczej trudne, bo profesor jest na emeryturze).

Czy wiecie, na jakie języki została przełożona twórczość poetki? W jakich krajach cieszy się największą popularnością? Ile wierszy ukazało się za życia Dickinson i dlaczego tak mało? Co jest najbardziej charakterystyczną cechą twórczości poetki? Na pewno będziecie zaskoczeni, że mistrzyni słowa zapisywała swoje utwory na rozmaitym materiale, na przykład papierze ozdobnym, ulotkach, kopertach, a nawet opakowaniu po polewie czekoladowej 🙂

Jakie tytuły kształtowały gusta pisarki i rozwijały jej literackie smaki? Kto był jej ulubionym autorem? Dlaczego warto obejrzeć Cichą namiętność z 2016 roku w reżyserii Terence Davies? Kto pierwszy przełożył wiersze Dickinson na język polski?

Poezja 

Przed Wami ponad czterysta utworów o różnej tematyce, pisanych w różnych okresach, przełożonych przez różnych tłumaczy. Znajdziecie tu też alfabetyczny spis autorów przekładów, który może być gratką dla dociekliwych, oraz notę edytorską podającą szereg ważnych informacji.

Szczególnie interesujące jest czytanie tego samego utworu w przekładach różnych autorów. Ten sam wiersz przełożony na polski może kłaść akcent gdzie indziej, prowadzić słowa w zupełnie inny sposób. Zanurzając się w te same, a jakże inne utwory, zdałam sobie sprawę, jak wielką i trudną sztuką jest przekładanie poezji (wcześniej się nigdy nad tym nie zastanawiałam). Mi szczególnie przypadło pióro Ludmiły Marjańskiej, być może Wam spodobają się przekłady innego autora.

Recenzowany tu Wybór poezji pozwala odkrywać Emily Dickinson na wiele sposobów, do czego Was gorąco zachęcam. Być może obawiacie się sięgnąć po poezję, myśląc, że to nie dla Was. Rozumiem, że możecie lubić swoją strefę czytelniczego komfortu 😉 Bez względu jednak na to, czy lubicie kryminały, thrillery, romanse, biografie, literaturę piękną, faktu czy popularnonaukową, gorąco Was zachęcam do poszerzania swoich literackich horyzontów. Poezja Emily Dickinson może być dla Was ciekawą przygodą, jeśli tylko dacie jej szansę. Ja dałam i wiem, że będę wielokrotnie wracać do tych wierszy, zanurzać się w poszczególne wersy i podziwiać ich piękno.

PS Jeszcze nie zdecydowałam się, który utwór jest moim ulubionym 🙂 Mam co najmniej kilku faworytów.

Redakcja: Anna Kurek
Korekta: Sylwia Kłoda
  • TYTUŁ - Wybór poezji
  • AUTOR - Emily Dickinson
  • TŁUMACZ - Stanisław Barańczak, Kazimiera Iłłakowiczówna, Wacław Iwaniuk, Ewa Kuryluk, Krystynaa Lenkowska, Maciej Maleńczuk, Ludmiła Marjańska, Artur Międzyrzecki, Tadeusz Sławek, Andrzej Szuba
  • WYDAWCA - Wydawnictwo Ossolineum
  • ROK WYDANIA - 2021
  • LICZBA STRON - 550

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *