Kategorie
Recenzje Thrillery

„Psi park” – S. Oksanen

Historia Olenki – Ukrainki mieszkającej obecnie w Helsinkach – to historia kobiety, która do stolicy Finlandii uciekła przed swoim dawnym życiem i konsekwencjami popełnionych w przeszłości błędów. Kobieta niemal codziennie odwiedza tytułowy park, aby ukradkiem obserwować pewną rodzinę, a w zasadzie dzieci. Któregoś dnia przysiada się do niej inna kobieta – Olenka rozpoznaje ją natychmiast i już wie, że właśnie dopadły ją demony przeszłości…

Czarne wspomnienia

Głowna bohaterka powieści Oksanen nie miała łatwego dzieciństwa. Urodziła się w Estonii, ale z niezrozumiałych dla niej powodów, kiedy była dzieckiem, jej ojciec zadecydował o przeprowadzce do Ukrainy. Śnieżne – małe miasteczko w obwodzie donieckim – nie jest wymarzonym miejscem do życia. Poczucie beznadziei doprawione wszechobecnym węglowym pyłem to dla Olenki koszmar, z którego pragnie się wyrwać.

W pewnym sensie plan ucieczki zostaje zrealizowany. Po śmierci ojca Olenka wraz z matką przeprowadzają się do ciotki, a kilka lat później dziewczyna rozpoczyna karierę modelki w Paryżu. Szybko przekonuje się, że świat modelingu jest okrutny, a jedna nieprzemyślana decyzja potrafi przekreślić dalszą karierę.

Powrót

Po paryskich niepowodzeniach Olenka wraca do Ukrainy. Zamierza pracować i pozostać w swojej ojczyźnie. Zderzenie z rzeczywistością okazuje się bardzo bolesne. Przepaść społeczno-ekonomiczna jaka dzieli kraje Europy Zachodniej i współczesną Ukrainę jest niewyobrażalna. Postsowiecka rzeczywistość w brutalny sposób weryfikuje oczekiwania i marzenia mieszkańców Ukrainy, a przede wszystkim głównej bohaterki powieści.

Dzięki swojemu sprytowi i determinacji Olence udaje się znaleźć zatrudnienie. Nie jest to jednak zwykła praca. Agencja zajmująca się wyszukiwaniem surogatek, które rodzą dzieci głównie dla par z zagranicy, to miejsce, w którym można szybko zrobić karierę, ale równie szybko spaść na dno.

Fabryki dzieci

Ukraina to jedno z niewielu państw, w którym przepisy prawa umożliwiają rodzenie dzieci na zamówienie. Surogatka nie ma do dziecka żadnych praw, a rodzice „zamawiający” po całej procedurze zapłodnienia i ciąży zabierają noworodka do siebie, oczywiście po uiszczeniu odpowiedniej opłaty i bezproblemowym załatwieniu dokumentów. W ojczyźnie bohaterki powieści Oksanen niczym grzyby po deszczu zaczęły powstawać firmy oferujące usługi surogatek parom z całego świata.

Zdesperowane młode kobiety z braku funduszy na podstawowe potrzeby godzą się na oddanie komórek lub też na rodzenie dzieci, które będą musiały zaraz po porodzie oddać. Aby zadowolić przyszłych klientów, tworzone są katalogi, które oprócz aktualnych badań i zdjęć przyszłej matki zastępczej zawierają także informacje o jej rodzinie, pochodzeniu i zdolnościach. Chęć zwiększenia zysków prowadzi do nadużyć na tym polu. W życiorysach zdarzają się przekłamania, które na dłuższą metę mogą okazać się pułapką. Wplątanie się w sieć kłamstw może kosztować kogoś utratę życia…

Dwie strony medalu

Sofi Oksanen – utytułowana fińska pisarka w mistrzowski sposób ukazuje problemy współczesnego świata. Wbija w fotel, ściska żołądek, prowokuje do myślenia i sprawia, że jeszcze długo po przeczytaniu Psiego parku czytelnik powraca myślami do losów głównej bohaterki i jej byłej podopiecznej. Psi park to dowód na to, że mimo iż Związek Radziecki upadł trzy dekady temu, to państwa byłego bloku wschodniego dalej dzieli od Zachodu ogromna przepaść. To również historia szybkiej kariery zbudowanej na kłamstwach i jeszcze szybszego upadku.

Autorka zwraca uwagę na to, że oddanie komórek czy też rola matki zastępczej to ogromne obciążenie psychiczne mogące prowadzić w skrajnych przypadkach do szaleństwa. To biznes zbudowany na cierpieniu zarówno przyszłych rodziców, jak i dawczyń. Nie nam, osobom postronnym, oceniać motywacje przyszłych rodziców, bo nikt, kto sam tego nie przeżył, nie jest zapewne w stanie zrozumieć chęci posiadania dziecka w sytuacji, kiedy wszelkie próby i medycyna są bezradne. Jednak medal zawsze ma dwie strony i nie bez powodu większość państw na świecie ma regulacje prawne w zakresie surogacji zupełnie inne niż w Ukrainie.

W świetle aktualnie trwającej w Ukrainie wojny nie sposób pominąć jeszcze jednego ważnego wątku wplecionego w historię napisaną przez Sofi Oksanen. Akcja powieści rozgrywa się w roku 2016 oraz w latach wcześniejszych. Wojna w obwodach ługańskim i donieckim już wtedy trwała, ale świat chyba nie był nią zbyt mocno zainteresowany….

Redakcja: Anna Kurek
Korekta: Grzegorz Antoszek
  • TYTUŁ - Psi park
  • TYTUŁ ORYGINALNY - Koirapuisto
  • AUTOR - Sofi Oksanen
  • TŁUMACZ - Katarzyna Aniszewska
  • WYDAWCA - Znak Literanova
  • ROK WYDANIA - 2022
  • LICZBA STRON - 496

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *