GoodBuk
Wojna, miłość, śmierć i zagadka. Ten kwartet jako przepis na thriller historyczny sprawdza się niemal w każdym przypadku. Robert Harris wie o tym tak dobrze, jak nikt inny. I o to dostajemy powieść osadzoną w realiach II wojny światowej, walki wywiadów, której bohaterami są analitycy i matematycy z ośrodka Bletchley Park.
Nie wiem, czy ktoś stworzył listę wojen, które są totalnie odjechaną abstrakcją, ale ja bez zastanowienia zacząłbym z wysokiego C i zebrał trio: Wielka Wojna, wojna domowa w Hiszpanii i wojna w Wietnamie. Dlaczego te trzy? Wyjaśnię na przykładzie hiszpańskim, poznanym dzięki wydanemu przez Wydawnictwo Czarne reportażowi wprost z gorącej Iberii.
Czytając Oskarżam Auschwitz, trudno nie odnieść wrażenia uczestniczenia w czymś wyjątkowym. Czytelnik jest niejako bezpośrednim świadkiem intymnych wręcz rozmów, rozmów pełnych bolesnych wspomnień, ciężaru przeszłości oraz zrozumienia, które bez wątpienia połączyło autora z bohaterami jego książki. Mikołaj Grynberg podjął się interesującej, ale i niełatwej tematyki. Zdecydował się na spotkania z osobami, które – podobnie jak on – są potomkami ludzi ocalałych z Holokaustu.
Nikt ich nie pyta o zdanie. Nie mają świadomości, w czym biorą udział, czego częścią się stają. 1 sierpnia 1944 te starsze czują niesamowitą energię miasta, które przybiera biało-czerwone barwy, podnosi głowę i staje do walki. Są zafascynowane żołnierzami, ich bronią, walką i możliwością pokonania wroga. Młodsze wtulają się w mamy, szukając schronienia przed złem tego świata, które szczerzy kły i podchodzi coraz bliżej.
Dziś, kiedy Afganistan ponownie jest na ustach całego świata, a różni politolodzy usiłują wyjaśniać, co i dlaczego tam zaszło, warto wrócić do przeszłości. Jak mówił płk. Trautman w ostatniej części kultowego Rambo III, wielu próbowało podbić Afganistan, ale nikomu się to nie udało. Wtedy mówił o Sowietach, o interwencji, w której udział brał Zigmus Stankus.
To historia przyjaźni Palmiry i Jerzyka. Bawią się razem, odkrywają wspólnie świat, beztrosko hasają po podwórku. Gdy przychodzi wojna, Jerzyk pomaga przyjaciółce, która jest Żydówką. Ukrywa ją w piwnicy razem z jej młodszym bratem. Przynosi jej jedzenie, ubrania, stara się z całych sił, by Palmira i Beni przetrwali.
Głębokie narodowe konflikty i urazy nie są wbrew pozorom tylko domeną Europejczyków. Michael Booth wprowadza nas w świat kłótni na śmieć i życie, które toczą między sobą mieszkańcy Azji Wschodniej. To książka o tym, jak historia wpływa zupełnie realnie na dzisiejsze wybory polityczne całych społeczeństw. To opowieść o tym, jak nieumiejętność przezwyciężenia historii może być powodem ciągłego odtwarzania konfliktów.
Przed Wami historia młodych, wyrwanych z domowego ogniska Żydówek, które wsiadają do pociągu przekonane, że będą przez kilka miesięcy wykonywać prace publiczne w okupowanej Polsce, a potem wrócą do swoich rodzin. Nie mają zupełnie świadomości, że właśnie w tym momencie kończy się ich beztroska młodość, a zaczyna dramatyczna, pełna cierpienia i bólu walka o przeżycie w Auschwitz.
Rzadko kiedy tekst na okładce książki mówi w zasadzie wszystko o tym, z czym będziemy mieć do czynienia w treści. Tak, to jest saga o fizyce, polityce i psychologii. Czy wciąga niczym kryminał, to już nie wiem, bo ich nie czytam. Ale na pewno trudno oderwać się od historii przełamywania kolejnych barier w rozwoju ludzkości, o odkrywaniu i rozumieniu tajemnic natury, a wreszcie po okiełznaniu ich przez ludzki umysł.
Jaka jest różnica między tysiącem a milionem? Duża? Nieduża? Liczby różnią się od siebie, tak jak ludzie nie są identyczni pod względem płci i wyglądu, ale i cech charakteru, przyzwyczajeń, wspomnień… dwadzieścia trzy z trzech tysięcy. Tyle osób pochodzenia żydowskiego z Izbicy przeżyło wojnę.